蓮華草のブログ

ものごとは心にもとづき、心を主とし、心によってつくり出される。(中村元訳『ブッダの真理のことば・感興のことば』岩波文庫)

パーリ語入門 Lesson 7

-a で終わる男性名詞の曲用 処格

1. -a で終わる男性名詞
nāvika 船員 ākāsa
samudda deva 天, 神
sura 神(asura 阿修羅)の反対 loka 世界
āloka sakuṇa
kāka 烏(カラス) nivāsa
sappurisa 善人, 善士 asappurisa 不善士, 非善士
kāya dūta 使者
goṇa


動詞

āhiṇḍati 徘徊する, 彷徨する carati 歩く
nisīdati 座る sannipatati 集まる
viharati 住む vasati 住む, 着る
jīvati 生きる tiṭṭhati 立つ
uppatati 飛ぶ, 飛び上がる tarati 渡る
uttarati (水から)上がる pasīdati 喜ぶ, 浄まる, 信ずる
2. -a で終わる男性名詞の曲用

処格 loc. = locative 場所(~に・で・を・の等)

単数: -e / -mhi / -smiṃ、複数: -esu

単数:
1. nara + e / mhi / smiṃ = nare, naramhi, narasmiṃ
2. mātula + e / mhi / smiṃ = mātule, mātulamhi, mātulasmiṃ
3. kassaka + e / mhi / smiṃ = kassake, kassakamhi, kassakasmiṃ

複数:
1. nara + esu = naresu
2. mātula + esu = mātulesu
3. kassaka + esu = kassakesu

3. 文章構成の例

単数:
1. Sappo narasmiṃ patati.
 蛇が 人に 落ちる
2. Putto mātulamhi pasīdati.
 息子が おじに 喜ぶ 
3. Vāṇijo kassakasmiṃ pasīdati.
 商人が 農夫に 喜ぶ

複数:
1. Sappā naresu patanti.
 蛇達が 人々に 落ちる
2. Puttā mātulesu pasīdanti.
 息子達が おじ達に 喜ぶ
3. Vāṇijā kassakesu pasīdanti.
 商人達が 農夫達に 喜ぶ

4. 演習1

1. Brāhmaṇo sahāyakena saddhiṃ rathamhi nisīdati.
 婆羅門が 朋友と  共に  車に  座る

2. Asappurisā corehi saha gāmesu caranti.
 不善士達が 盗賊達と 共に 村々を 歩く

3. Vāṇijo kassakassa nivāse bhattaṃ pacati.
 商人が 農夫の 家で ご飯を 炊く

4. Bhūpālassa amaccā dīpesu manusse rakkhanti.
 王の 大臣達が 島々で 人々を まもる

5. Sugatassa sāvakā vihārasmiṃ vasanti.
 仏の 弟子達が 僧房に 住む

6. Makkaṭo rukkhamhā āvāṭasmiṃ patati.
 猿が  木から  坑に  落ちる

7. Suriyassa āloko samuddamhi patati.
 太陽の 光が 海に  注ぐ (落ちる)

8. Kassakānaṃ goṇā gāme āhiṇḍanti.
 農夫達の 牛達が 村々を 徘徊する

9. Vejjassa dārako mañcasmiṃ sayati.
 医者の 子供が 寝台で 眠る

10. Dhīvarā samuddamhā piṭakena macche āharanti.
 漁師達が  海から  籠で 魚達を 持って来る

11. Sīho pāsāṇasmiṃ tiṭṭhati, makkaṭā rukkhesu caranti.
 獅子は 岩に  立ち、 猿達は 木々を 歩く

12. Bhūpālassa dūto amaccena saddhiṃ samuddaṃ tarati.
 王の   使者が 大臣達と 共に 海を   渡る

13. Manussā loke jīvanti, devā sagge vasanti.
 人々は 世界に 生き、神々は 天界に 住む

14. Migā pabbatesu dhāvanti, sakuṇā ākāse uppatanti.
 鹿達が 山々で 走り、 鳥達が 空を 飛ぶ

15. Amacco khaggaṃ bhūpālassa hatthamhā ādadāti.
 大臣が 剣を  王の   手から  受け取る

16. Ācariyo mātulassa nivāse mañcamhi puttena saha nisīdati.
 師が  おじの  家で 寝台に 息子と 共に 座る

17. Tāpasā pabbatamhi viharanti.
 苦行者達が 山に 住む

18. Upāsakā samaṇehi saddhiṃ vihāre sannipatanti.
 優婆塞達が 僧達と 共に 僧房に 集まる

19. Kākā rukkhehi uppatanti.
 烏達が 木々から 飛び立つ

20. Buddho dhammaṃ bhāsati, sappurisā Buddhamhi pasīdanti.
 仏が  法を   説き、  善士達が 仏に  喜ぶ

21. Asappuriso khaggena nāvikassa dūtaṃ paharati.
 不善士が  剣で  船員の 使者を 伐つ

22. Puriso sarena sakuṇaṃ vijjhati, sakuṇo rukkhamhā āvāṭasmiṃ patati.
 男が 矢で  鳥を 射貫き、 鳥が 木から  穴に  落ちる

23. Manussā suriyassa ālokena lokaṃ passanti.
 人々が 太陽の  光で 世界を 見る

24. Kassakassa goṇā magge sayanti.
 農夫の 牛達が 道で 眠る 

25. Goṇassa kāyasmiṃ kāko tiṭṭhati.
 牛の  体に  烏が 立つ

26. Migā dīpasmiṃ pāsāṇesu nisīdanti.
 鹿達が 島の 岩々に 座る

27. Sakuṇo nāvikassa hatthamhā āvāṭasmiṃ patati.
 鳥が  船員の  手から  坑に  落ちる

28. Sappuriso nāvikena saha samuddamhā uttarati.
 善士が  船員と 共に 海から  上がる

29. Kuddālo luddakassa hatthamhā āvāṭasmiṃ patati.
 鋤が   猟師の  手から  坑に  落ちる

30. Suriyassa ālokena cando bhāsati.
 太陽の  光で  月が 輝く

5. 演習2

1. 獅子が山の岩に立つ
2. 盗賊たちが師の家に入る
3. 子供たちが友人たちとともに道を通って海へ走る
4. おじの牛たちが道を歩き回る (徘徊する)
5. 鳥たちが木にとまる (座る)

1. Sīho pabbatasmiṃ pāsāṇe tiṭṭhati.
2. Corā ācariyassa nivāsaṃ pavisanti.
3. Dārakā mittehi saddhiṃ maggasmā samuddaṃ dhāvanti.
4. Mātulassa goṇā maggasmiṃ āhiṇḍanti.
5. Sakuṇā rukkhamhi nisīdanti.


6. 牛が足で山羊を打つ
7. ジャッカルたちが山に住む
8. 王が大臣たちとともに仏の足に礼拝する
9. おじが息子とともに寝台で眠る
10. 漁師が農夫の家でご飯を食べる

6. Goṇo pādena ajaṃ paharati.
7. Sigālā pabbatamhi viharanti.
8. Bhūpālo amaccehi saha buddhassa pāde vandati.
9. Mātulo puttena saddhiṃ mañce sayati.
10. Dhīvaro kassakassa nivāsamhi odanaṃ bhuñjati.


11. 王の馬たちが島に住む
12. 善士が隠者のために灯りを持って来る
13. 医者が師の家に衣を持って行く
14. 猿が岩の上で犬とともに遊ぶ
15. 衣が農夫の体に落ちる

11. Bhūpālassa assā dīpe viharanti.
12. Sappuriso tāpasāya dīpaṃ āharati.
13. Vejjo ācariyassa nivāsaṃ sāṭakaṃ āharati.
14. Vānaro pāsāṇamhi kukkurena saddhiṃ kīḷati.
15. Sāṭako kassakassa kāyasmiṃ patati.


16. 猟師が矢(複)を籠で運ぶ
17. 仏の弟子たちが僧坊に集まる
18. 洗濯者が大臣たちの衣(複)を洗う
19. 鳥たちが空を飛ぶ
20. 善士が船乗りとともに海から上がる

16. Luddako sare piṭakena harati.
17. Buddhassa sāvakā vihārasmiṃ sannipatanti.
18. Rajako amaccānaṃ sāṭake dhovati.
19. Sakuṇā ākāsamhi uppatanti.
20. Sappuriso nāvikena saha samuddmhā uttarati.


21. 神々が仏の弟子たちに喜ぶ
22. 商人たちが船乗りたちとともに海を渡る
23. 善士が蛇から犬をまもる
24. カラスたちが山の木々から飛び立つ
25. 豚が漁師の籠から魚を引き出す

21. Devā buddhassa sāvakesu pasīdanti.
22. Vāṇijā nāvikehi saddhiṃ samuddaṃ taranti.
23. Sappuriso sappamhā kukkuraṃ rakkhati.
24. Kākā pabbatasmiṃ rukkhehi uppatanti.
25. Sūkaro dhīvarassa piṭakamhā macchaṃ ākaḍḍhati.


26. 太陽の光が世の人々に注ぐ
27. 神々が空を行く
28. 子どもたちが犬とともに道で遊ぶ
29. 悪人が木から猿を引き出す
30. 王の使者が馬から下りる

26. Suriyassa āloko loke manussesu patati.
27. Devā ākāsena gacchanti.
28. Dārakā kukkurena saddhiṃ maggasmiṃ kīḷanti.
29. Asappuriso rukkhasmā makkaṭaṃ ākaḍḍhati.
30. Bhūpālassa dūto assamhā oruhati.